సర్వారుణాఽనవద్యాంగీ సర్వాభరణ భూషితా ।

శివకామేశ్వరాంకస్థా, శివా, స్వాధీన వల్లభా ॥ 21 ॥

సర్వారుణా – సర్వము అరుణ వర్ణంగా భాసించునది.

అనవద్యాంగీ – వంక పెట్టుటకు వీలులేని అవయవములు గలది.

సర్వాభరణ భూషితా – సమస్తమైన నగల చేత అలంకరించబడింది.

శివకామేశ్వరాంకస్థా – కామ స్వరూపుడు అగు శంకరుని యొక్క తొడయందున్నది.

శివా – వ్యక్తమైన శివుని రూపము కలది.

స్వాధీన వల్లభా – తనకు లోబడిన భర్త గలది.

సుమేరు మధ్యశృంగస్థా, శ్రీమన్నగర నాయికా ।

చింతామణి గృహాంతస్థా, పంచబ్రహ్మాసనస్థితా ॥ 22 ॥

సుమేరు మధ్యశృంగస్థా – మేరు పర్వతపు శిఖరము యొక్క మధ్య ప్రదేశములో ఉంది.

శ్రీమన్నగర నాయికా – శుభప్రథమైన ఐశ్వర్యములతో కూడిన నగరానికి అధిష్ఠాత్రి.

చింతామణి గృహాంతఃస్థా – చింతామణుల చేత నిర్మింపబడిన గృహము లోపల ఉండునది.

పంచబ్రహ్మాసనస్థితా – ఐదుగురు బ్రహ్మ రూపాలు ధరించినటువంటి శివునిచే నిర్మింపబడిన ఆసనములో కూర్చున్నది.

మహాపద్మాటవీ సంస్థా, కదంబ వనవాసినీ ।

సుధాసాగర మధ్యస్థా, కామాక్షీ కామదాయినీ ॥ 23 ॥

మహాపద్మాటవీ సంస్థా – గొప్పవైన పద్మములు గల అడవియందు ఉన్నట్టిది.

కదంబ వనవాసినీ – కడిమి చెట్ల యొక్క తోటయందు వసించునది.

సుధాసాగర మధ్యస్థా – అమృత సముద్రము అనగా క్షీర సాగర మధ్య భాగములో స్థితురాలైనది.

కామాక్షీ – అందమైన కన్నులు గలది.

కామదాయినీ – కోరికలను నెరవేర్చునది.

దేవర్షి గణసంఘాత స్తూయమానాత్మ వైభవా ।

భండాసుర వధోద్యుక్త శక్తిసేనా సమన్వితా ॥ 24 ॥

దేవర్షిగణ సంఘాత స్తూయమానాత్మ వైభవా – నరకము నుండి దేవతలను, ఋషులను, గణములను రక్షింప కొనియాడబడుచున్న దివ్యత్వము గలది.

భండాసుర వధోద్యుక్త శక్తి సేనా సమన్వితా – భండుడు అను రాక్షసుని సంహరించుట యందు ప్రయత్నించు స్త్రీ దేవతల సేనలతో చక్కగా కూడియున్నది.

సంపత్కరీ సమారూఢ సింధుర వ్రజసేవితా ।

అశ్వారూఢాధిష్ఠితాశ్వ కోటికోటి భిరావృతా ॥ 25 ॥

సంపత్కరీ సమారూఢ సింధుర వ్రజసేవితా – సంపత్కరీ దేవి అధిరోహించిన ఏనుగుల సముదాయము చేత సేవింపబడునది.

అశ్వారూఢాధిష్ఠితాశ్వ కోటి కోటిభిరావృతా – అశ్వారూఢ అనే దేవి చేత ఎక్కబడిన గుఱ్ఱముల యొక్క కోట్లానుకోట్లచే చుట్టుకొనబడింది.

చక్రరాజ రథారూఢ సర్వాయుధ పరిష్కృతా ।

గేయచక్ర రథారూఢ మంత్రిణీ పరిసేవితా ॥ 26 ॥

చక్రరాజ రథారూఢ సర్వాయుధ పరిష్కృతా – చక్రరాజము అను పేరుగల రథములో అధిష్ఠించిన సమస్తమైన ఆయుధములచే అలంకరింపబడింది.

గేయచక్ర రథారూఢ మంత్రిణీ పరిసేవితా – గేయచక్రము అని పేరుగల రథమును అధిష్ఠించిన మంత్రిణిచే అన్ని వైపుల నుండి సేవింపబడునది.

కిరిచక్ర రథారూఢ దండనాథా పురస్కృతా ।

జ్వాలామాలిని కాక్షిప్త వహ్నిప్రాకార మధ్యగా ॥ 27 ॥

కిరిచక్ర రథారూఢ దండనాథా పురస్కృతా – కిరిచక్రము అను పేరుగల రథమును ఎక్కిన దండము చేతియందు వుండు దేవిచే సేవింపబడునది.

జ్వాలామాలినికాక్షిప్త వహ్నిప్రాకార మధ్యగా – జ్వాలామాలిని అను పేరు గల నిత్యదేవత చేత వెదజల్లబడి నిర్మింపబడిన అగ్నిప్రాకారము యొక్క మధ్యనున్నది.

భండసైన్య వధోద్యుక్త శక్తి విక్రమహర్షితా ।

నిత్యా పరాక్రమాటోప నిరీక్షణ సముత్సుకా ॥ 28 ॥

భండసైన్య వధోద్యుక్త శక్తి విక్రమ హర్షితా – భండాసురుణ్ణి, అతని సైన్యాన్ని సంహరించడానికి సంసిద్ధురాలైన తన శక్తి సైన్యాల విక్రమాన్ని చూచి ఆనందించినది.

నిత్యాపరాక్రమాటోప నిరీక్షణ సముత్సుకా – నిత్యాదేవతల యొక్క- పరులను ఆక్రమించుకోగల శక్తి, సామర్థ్య, ఉత్సాహాలను చూసి సంతోషించింది.

భండపుత్ర వధోద్యుక్త బాలావిక్రమ నందితా ।

మంత్రిణ్యంబా విరచిత విషంగ వధతోషితా ॥ 29 ॥

భండపుత్ర వధోద్యుక్త బాలా విక్రమనందితా – భండాసురుని పుత్రులను సంహరించుటకు సంసిద్ధురాలైన బాలాదేవి యొక్క విక్రమమునకు సంతసించునది.

మంత్రిణ్యంగా విరచిత విషంగ వధతోషితా – మంత్రిణీ దేవి చేత చేయబడిన విషంగ వధను విని సంతసించింది.

విశుక్ర ప్రాణహరణ వారాహీ వీర్యనందితా ।

కామేశ్వర ముఖాలోక కల్పిత శ్రీ గణేశ్వరా ॥ 30 ॥

విశుక్ర ప్రాణహరణ వారాహీ వీర్యనందితా – విశుక్రుని ప్రాణాలను హరించిన వారాహీదేవి యొక్క పరాక్రమానికి సంతోషించింది.

కామేశ్వర ముఖాలోక కల్పిత శ్రీగణేశ్వరా – కామేశ్వరుని యొక్క ముఖమును చూచినంత మాత్రమున కల్పించబడిన గణపతిని గలది.

మహాగణేశ నిర్భిన్న విఘ్నయంత్ర ప్రహర్షితా ।

భండాసురేంద్ర నిర్ముక్త శస్త్ర ప్రత్యస్త్ర వర్షిణీ ॥ 31 ॥

మహాగణేశ నిర్భిన్న విఘ్నయంత్ర ప్రహర్షితా – మహాగణపతి చేత నశింపచేయబడిన జయ విఘ్న యంత్రమునకు మిక్కిలి సంతోషించింది.

భండాసురేంద్ర నిర్ముక్త శస్త్రప్రత్యస్త్ర వర్షిణీ – రాక్షస రాజైన భండాసురుని చేత ప్రయోగింపబడిన శస్త్రములకు విరుగుడు అస్త్రములను కురిపించునది.

కరాంగుళి నఖోత్పన్న నారాయణ దశాకృతిః ।

మహాపాశుపతాస్త్రాగ్ని నిర్దగ్ధాసుర సైనికా ॥ 32 ॥

కరాంగుళి నఖోత్పన్న నారాయణ దశాకృతిః – చేతివ్రేళ్ళ గోళ్ళ నుండి పుట్టిన విష్ణుమూర్తి యొక్క దశావతారములు గలది.

మహాపాశుపతాస్త్రాగ్ని నిర్దగ్ధాసుర సైనికా – మహాపాశుపతము అను అస్త్రము యొక్క అగ్నిచేత – నిశ్శేషంగా దహింపబడిన రాక్షస సైన్యము గలది.

కామేశ్వరాస్త్ర నిర్దగ్ధ సభండాసుర శూన్యకా ।

బ్రహ్మోపేంద్ర మహేంద్రాది దేవసంస్తుత వైభవా ॥ 33 ॥

కామేశ్వరాస్త్ర నిర్దగ్ధ సభండాసుర శూన్యకా – కామేశ్వరాస్త్ర ప్రయోగముతో నిశ్శేషంగా భండాసురుణ్ణి దహించి అతడు పాలించే ‘శూన్యక నగరము’ యొక్క పేరు సార్థకం చేసినది.

బ్రహ్మోపేంద్ర మహేంద్రాది దేవ సంస్థుత వైభవా – బ్రహ్మ, విష్ణువు, ఇంద్రుడు మొదలైన దేవతల చేత స్తుతింపబడిన పరాక్రమ వైభవం గలది.

హరనేత్రాగ్ని సందగ్ధ కామ సంజీవనౌషధిః ।

శ్రీమద్వాగ్భవ కూటైక స్వరూప ముఖపంకజా ॥ 34 ॥

హరనేత్రాగ్ని సందగ్ధ కామ సంజీవనౌషధిః – శివుని యొక్క మూడవ కంటికి నిశ్శేషంగా దహింపబడిన మన్మథునికి సంజీవని వంటి మందువలె పునర్జీవనము ప్రసాదించునది.

శ్రీ మద్వాగ్భవ కూటైక స్వరూప ముఖపంకజా – మంగళకరమైన పంచదశి మంత్రములోని ‘వాగ్భవము’ అను పేరుగల అక్షర సముదాయమే ముఖ్యమైన స్వరూపముగాగల పద్మము వంటి ముఖము గలది.

కంఠాధః కటిపర్యంత మధ్యకూట స్వరూపిణీ ।

శక్తికూటైక తాపన్న కట్యథోభాగ ధారిణీ ॥ 35 ॥

కంఠాధః కటిపర్యంత మధ్యకూట స్వరూపిణీ – కంఠము యొక్క క్రింద నుండి నడుము లేదా నాభి ప్రదేశము వరకు గల శరీరమును పంచదశి మంత్రములోని ‘మధ్యకూట’ స్వరూపముగా గలది.

శక్తికూటైక తాపన్న కట్యధోభాగ ధారిణీ – పంచదశి మంత్రములోని ‘శక్తికూటము’తో సామ్యమును పొందిన నడుము యొక్క క్రింది ప్రదేశమును ధరించింది.

మూలమంత్రాత్మికా, మూలకూట త్రయ కళేబరా ।

కుళామృతైక రసికా, కుళసంకేత పాలినీ ॥ 36 ॥

మూలమంత్రాత్మికా – మూలమంత్రమును అనగా పంచదశాక్షరీ మంత్రమును ఆత్మస్వరూపముగా గలది.

మూలకూట త్రయకళేబరా – మూలమంత్రము యొక్క కూటత్రయమును తన శరీరముగా గలది.

కులమృతైక రసికా – కులమునకు సంబంధించిన అమృతములో మిక్కిలి ఆసక్తి కలది.

కులసంకేత పాలినీ – కుల సంబంధమైన ఏర్పాటులను పాలించింది.

కుళాంగనా, కుళాంతఃస్థా, కౌళినీ, కుళయోగినీ ।

అకుళా, సమయాంతఃస్థా, సమయాచార తత్పరా ॥ 37 ॥

కులాంగనా – కుల సంబంధమైన స్త్రీ.

కులాంతస్థా – బాహ్యమున శ్రీచక్రార్చన చేయు విధానమును ‘కౌళము’ లేదా కులాచారము అంటారు. కులము యొక్క మధ్యములో స్థితమై ఉన్నది పరమేశ్వరి.

కౌలినీ – కులదేవతల రూపంలో ఆరాధింపబడునది. శివ, శక్తుల సమరస్యము కలిగినది ‘కౌళిని’.

కులయోగినీ – కుండలినీ యోగ దేవతా స్వరూపిణి.

అకులా – అకులా స్వరూపురాలు (కుల మార్గం అనగా షట్చక్రములు ఉన్న దారి. అటుపైన సహస్రార చక్రమును ‘అకులం’ అంటారు.)

సమయాంతస్థా – సమయాచారమనగా మానస పూజ. సమయాచారులకు పురశ్చరణ, హోమ, జప, బాహ్య పూజా విధి విధానాలు వర్తించవు. మహాదేవి సమయాచార అంతర్వర్తిని.

సమయాచార తత్పరా – సమయాచారములో ఆసక్తి కలది.

మూలాధారైక నిలయా, బ్రహ్మగ్రంథి విభేదినీ ।

మణిపూరాంత రుదితా, విష్ణుగ్రంథి విభేదినీ ॥ 38 ॥

మూలాధారైక నిలయా – మూలాధార చక్రమే ముఖ్యమైన నివాసముగా గలది.

బ్రహ్మగ్రంథి విభేదినీ – బ్రహ్మగ్రంథిని విడగొట్టునది.

మణిపూరాంత రుదితా – మణిపూర చక్రము యొక్క లోపలి నుండి ఉదయించునది.

విష్ణుగ్రంథి విభేదినీ – విష్ణుగ్రంథిని విడగొట్టునది.

ఆజ్ఞా చక్రాంతరాళస్థా, రుద్రగ్రంథి విభేదినీ ।

సహస్రారాంబుజా రూఢా, సుధాసారాభి వర్షిణీ ॥ 39 ॥

ఆజ్ఞాచక్రాంతరాళస్థా – ఆజ్ఞాచక్రము యొక్క మధ్యలో ఉండునది.

రుద్రగ్రంథి విభేదినీ – రుద్రగ్రంథిని విడగొట్టునది.

సహస్రారాంబుజారూఢా – వెయ్యి దళములు గల పద్మమును అధిష్టించి యున్నది.

సుధాసారాభివర్షిణీ – అమృతము యొక్క ధారాపాత వర్షమును కురిపించునది.

తటిల్లతా సమరుచిః, షట్-చక్రోపరి సంస్థితా ।

మహాశక్తిః, కుండలినీ, బిసతంతు తనీయసీ ॥ 40 ॥

తటిల్లతా సమరుచిః – మెఱపుతీగతో సమానమగు కాంతి గలది.

షట్చక్రోపరి సంస్థితా – ఆరు విధములైన మూలాధారాది చక్రముల యొక్క పైభాగమందు చక్కగా నున్నది.

మహాశక్తిః – బ్రహ్మమునందు ఆసక్తి గలది.

కుండలినీ – పాము వంటి ఆకారము గలది.

బిసతంతు తనీయసీ – తామరకాడలోని ప్రోగువలె సన్నని స్వరూపము గలది.