భారతీయ సంస్కృతి

సౌందర్యలహరి 91-100 శ్లోకాలకు అర్థం

సౌందర్యలహరి 91-100 శ్లోకాలకు అర్థం 91. శ్లోకం పదన్యాస క్రీడాపరిచయ మివారబ్ధు మనసఃస్ఖలంతస్తే ఖేలం భవన కలహంసా న జహతి ।అతస్తేషాం శిక్షాం సుభగ మణిమంజీర రణిత-చ్ఛలాదాచక్షాణం చరణకమలం చారుచరితే ॥ 91 ॥ తాత్పర్యం: ఓ చారుచరితా! అందమైన నీ పాద విన్యాస, క్రీడాభ్యాసమును, తామునూ పొందగోరినవైన నీ పెంపుడు రాజహంసలు తొట్రుపాటు చెందుచూ, నీ విలాస గమనమును వీడలేకున్నవి. అందువలన నీ పాదపద్మము – కెంపులు మొదలగు రత్నములు తాపిన అందియల చిరుసవ్వడులనెడి నెపముతో […]

Read More

సౌందర్యలహరి 81-90 శ్లోకాలకు అర్థం

సౌందర్యలహరి 81-90 శ్లోకాలకు అర్థం 81. శ్లోకం గురుత్వం విస్తారం క్షితిధరపతిః పార్వతి నిజా-న్నితంబాదాచ్ఛిద్య త్వయి హరణ రూపేణ నిదధే ।అతస్తే విస్తీర్ణో గురురయమశేషాం వసుమతీంనితంబప్రాగ్భారః స్థగయతి లఘుత్వం నయతి చ ॥ 81 ॥ తాత్పర్యం: అమ్మా పార్వతీ! పర్వతరాజగు నీ తండ్రి హిమవంతుడు బరువు, విశాలత్వములను తన కొండ నడుమయందు గల చదునైన ప్రదేశము నుండి వేరు చేసి, నీకు “స్త్రీ ధనము” రూపముగా సమర్పించెను. అందువలననే – నీ పిరుదుల యొక్క గొప్పదనము […]

Read More

సౌందర్యలహరి 71-80 శ్లోకాలకు అర్థం

సౌందర్యలహరి 71-80 శ్లోకాలకు అర్థం 71. శ్లోకం నఖానా ముద్ద్యోతైర్నవ నలినరాగం విహసతాంకరాణాం తే కాంతిం కథయ కథయామః కథముమే ।కయాచిద్వా సామ్యం భజతు కలయా హంత కమలంయది క్రీడల్లక్ష్మీ చరణ తలలాక్షారస ఛణమ్ ॥ 71 ॥ తాత్పర్యం: తల్లీ ! ఉమాదేవీ ! అప్పుడే వికసించు తామరపూవు యొక్క ఎర్రని కాంతులను సైతం పరిహసించు గోళ్ళ కాంతులతో శోభిల్లు – నీ యొక్క హస్త ప్రభావైభవమును ఏ విధముగా వర్ణించగలము? క్రీడించు లక్ష్మీదేవి పాద […]

Read More

సౌందర్యలహరి 61-70 శ్లోకాలకు అర్థం

సౌందర్యలహరి 61-70 శ్లోకాలకు అర్థం 61. శ్లోకం అసౌ నాసావంశస్తుహిమగిరి వంశ ధ్వజపటిత్వదీయో నేదీయః ఫలతు ఫలమస్మాక ముచితమ్ ।వహన్నంతర్ముక్తాః శిశిరతర నిశ్వాస గలితంసమృద్ధ్యా యత్తాసాం బహిరపి చ ముక్తామణిధరః ॥ 61 ॥ తాత్పర్యం: హిమగిరి వంశధ్వజమునకు పతాకము వంటి ఓ హైమవతీ ! నీ నాసిక అను వెదురు దండము మాకు తగిన విధముగా కోరిన వాటిని ప్రాప్తింపచేయుగాక! ఆ నీ నాసావంశదండము లోపల ముత్యములను ధరించుచున్నదని చెప్పవచ్చును. కారణమేమనగా – నీ నాసాదండము […]

Read More

సౌందర్యలహరి 51-60 శ్లోకాలకు అర్థం 

సౌందర్యలహరి 51-60 శ్లోకాలకు అర్థం  51. శ్లోకం శివే శృంగారార్ద్రా తదితరజనే కుత్సనపరాసరోషా గంగాయాం గిరిశచరితే విస్మయవతీ ।హరాహిభ్యో భీతా సరసిరుహ సౌభాగ్యజయినీసఖీషు స్మేరా తే మయి జననీ దృష్టిః సకరుణా ॥ 51 ॥ తాత్పర్యం: తల్లీ! జగజ్జననీ! నీ యొక్క చూపు –నీ పతి అయిన శివునియందు శృంగార రసమును,శివేతర జనులయందు అయిష్ట, పరాణ్ముఖత్వములతో బీభత్సరసమును,  గంగ యెడల రోషముతో రౌద్రరసమును, శివుని చరిత్రను వినుచున్నపుడు గాని, శివుని మూడవ నేత్ర వైశిష్టమును చూచునపుడు […]

Read More

సౌందర్యలహరి 41-50 శ్లోకాలకు అర్థం

  సౌందర్యలహరి 41-50 శ్లోకాలకు అర్థం 41. శ్లోకం తవాధారే మూలే సహ సమయయా లాస్యపరయానవాత్మానం మన్యే నవరస మహాతాండవ నటమ్ !ఉభాభ్యా మేతాభ్యాముదయ విధి ముద్ధిశ్య దయయాసనాథాభ్యాం జజ్ఞే జనక జననీ మజ్జగ దిదమ్ !! తాత్పర్యం: స్త్రీ _ పురుష నాట్యాలకు ప్రతీకలైన సమయ_ తాండవ నృత్య కేళిలో అంబా పరమేశ్వరుల నవరసాత్మక సమ్మేళనం చేతనే, ప్రళయమందు దగ్దమైన జగత్తు తిరిగి సృష్టించబడుతుంది. ఇది ఆనంద తాండవనృత్యం. జగదుత్పాదక సూత్రం. 42. శ్లోకం గతైర్మాణిక్యత్వం […]

Read More

సౌందర్యలహరి 31-40 శ్లోకాలకు అర్థం  

సౌందర్యలహరి 31-40 శ్లోకాలకు అర్థం 31. శ్లోకం చతుః-షష్టయా తంత్రైః సకల మతిసంధాయ భువనంస్థితస్తత్తసిద్ధి ప్రసవ పరతంత్రైః పశుపతిః !పునస్త్వ-న్నిర్బంధాదఖిల-పురుషార్థైక ఘటనా-స్వతంత్రం తే తంత్రం క్షితితల మవాతీతరదిదమ్ !! తాత్పర్యం: తల్లీ! జగజ్జననీ! పశుపతి అయిన శివుడు, జీవులను తృప్తి పరచడానికి వివిధ ప్రక్రియలతో వివిధ ఫలితాలనిచ్చు 64 రకముల తంత్రములను ఈ లోకమునకు ఇచ్చి, జీవులను మోహవ్యావాహములలో చిక్కుకొనునట్లు చేయగా – ఆ విధముగా మోహమునందు పడకుండుటకు బిడ్డలైన జీవులయందు వాత్సల్యముతో – నీవు నీ […]

Read More

సౌందర్యలహరి 21-30 శ్లోకాలకు అర్థం 

సౌందర్యలహరి శ్లోకాలకు తెలుగులో అర్థం 21. శ్లోకం తటిల్లేఖాతన్వీం తపన శశివైశ్వానరమయీంనిషణ్ణాం షణ్ణామవ్యుపరి కమలానాం తవ కలామ్,మహాపద్మాటవ్యాం మృదిత మలమాయేన మనసామహాన్తః పశ్యన్తోదధతి పరమానన్ద లహరీమ్ !! తాత్పర్యం: తల్లీ! భగవతీ! మెరుపు తీగవలె సొగసైన, సూక్ష్మమైన, పొడవైన, ప్రకాశించు లక్షణము కలిగిన, సూర్య చంద్రాగ్ని స్వరూపమైనది, షట్చక్రాలకు పైన సహస్రారంలో మహాపద్మాటవిలో కూర్చున్న నీ యొక్క సాదాఖ్య అనే బైందవీ కళను- కామాది మలినములను పోగొట్టుకున్న మహాపురుషులైన యోగీశ్వరులు ధ్యానించి, మహదానంద ప్రవాహములో ఓలలాడుచున్నారు. 22. […]

Read More

సౌందర్యలహరి 11-20 శ్లోకాలకు అర్థం

  సౌందర్యలహరి శ్లోకాలకు తెలుగులో అర్థం 11. శ్లోకం చతుర్భిః శ్రీకణ్ఠైశ్శివయువతిభిః పంచభిరపిప్రభిన్నాభి శ్శంభోః నవభిరపి మూలప్రకృతిభిః!చతుశ్చత్వారింశ ద్వసుదళ కలాశ్రత్రివలయత్రిరేఖాభి స్సార్థం తవ శరణకోణాః పరిణతా!! తాత్పర్యం: తల్లీ! నాలుగు శివకోణములు, తద్భిన్నములైన అయిదు శక్తికోణములు, తొమ్మిది మూల ప్రకృతులతోనూ, అష్టదళ పద్మము, షోదశదళ పద్మము, మేఖలాత్రయము, భూపురత్రయములతో నీవుండే శ్రీచక్రము 43 త్రికోణములతో అలరారుచున్నది. 12. శ్లోకం త్వదీయం సౌందర్యం తుహినగిరి కన్యే తులయితుంకవీంద్రాః కల్పంతే కథమపి విరించి ప్రభృతయఃయదాలోకౌత్సుక్యా అమరలలనాయాంతి మనసాతపోభిర్దుష్ప్రాపామపి గిరిశ సాయుజ్య పదవీం. తాత్పర్యం: […]

Read More

సౌందర్యలహరి 1-10 శ్లోకాలకు అర్థం

సౌందర్యలహరి శ్లోకాలకు తెలుగులో అర్థం శివశ్శక్త్యా యుక్తో యది భవతి శక్తః ప్రభవితుమ్న చే దేవం దేవో న ఖలు కుశలః స్పన్దితుమపి ॥అతస్త్వామారాధ్యాం హరి హర విరిఞ్చాదిభిరపిప్రణన్తుం స్తోతుం వా కథమకృతపుణ్యః ప్రభవతి ॥1 ॥  తాత్పర్యముః సర్వమంగళస్వరూపుడైన పరమశివుడు, పరాశక్తి అయిన నీతో కూడి ఉన్నప్పుడు మాత్రమే, సకల సృష్టి నిర్మాణము చేయడానికి సమర్ధుడై ఉన్నాడు. నీతో కూడి ఉండకపోతే, అంతటి శుభప్రదుడైన పరమశివుడు సైతం కనీసం కదలడానికి కూడా అశక్తుడౌతాడు. హరి హర బ్రహ్మాదులచేత […]

Read More
TOP